De bootman werkt zelfstandig en heeft een uitvoerende en een begeleidende rol. De bootman vervult een zelfstandige functie in teamverband. Hij werkt samen met collega’s en anderen maar is verantwoordelijk voor het uitvoeren van het eigen takenpakket. Hij handelt tijdens de werkzaamheden naar eigen inzicht en houdt daarbij rekening met de bijzondere omstandigheden, verkregen informatie en/of aanwijzingen van de stuurman, loods, kapitein, terreinbeheerder of sluiswacht. Hij is verantwoordelijk voor een zorgvuldige omgang met hulpmiddelen en materieel. Hij draagt zorg voor een veilige werkmethode en het veilig en zonder schade vervoeren van personen en goederen rekening houdend met nautische omstandigheden. Bij werkzaamheden op een zeeschip/werkvaartuig werkt de bootman onder toezicht van de kapitein of loods. De verantwoordelijkheid voor de gang van zaken berust dan bij de kapitein.