De machinist railvervoer kan gedurende langere tijd waakzaam en alert zijn. Hij moet ondanks zijn routinematige taak en eventuele afleiding toch alert blijven op de omgeving en op ongewone situaties, ook al geeft het veiligheidssysteem geen signaal af. Het is daarom belangrijk dat de machinist railvervoer het materieel en het spoorwegnet goed kent, om precies te weten wat de normale situatie is of wat afwijkend is zodat hij tijdig maatregelen kan treffen om onveilige situaties te voorkomen. Hij kan goed omgaan met de (fysieke) belasting van het onregelmatig werken. Hij moet zorgen voor een fysieke en mentale gezondheid bij aanvang van de dienst en vrij zijn van bewustzijnsbeïnvloedende middelen. De machinist railvervoer moet stressbestendig en stabiel zijn. Hij heeft te maken met soms krappe deadlines maar houdt zich altijd aan de routines en beperkt de risico's binnen de gestelde kaders. Hij moet weerstand kunnen bieden aan de druk die wordt uitgeoefend door de treindienstleider en de bedrijfsoperator. Waar mogelijk rijdt hij kostenbewust. De machinist railvervoer moet kunnen omgaan met veranderingen. Hij kan regelmatig worden geconfronteerd met een ad hoc verandering van taken en wachttijden. De machinist railvervoer heeft een kritische houding ten opzichte van zijn eigen bijdrage, die van de organisatie en van andere betrokkenen aan de veiligheid op het spoor en handelt overtuigend. Daarnaast is hij alert op een mogelijke bedreiging van de security (sabotage en terrorisme). De machinist railvervoer moet een dienstverlenende instelling hebben. De machinist railvervoer is zich bewust van mogelijke persoonlijke gevolgen van ernstige incidenten en ongevallen.