De SW5 heeft een uitvoerende rol. Hij heeft een zelfstandige functie in teamverband. Hij is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn eigen werk. En hij draagt verantwoordelijkheid ten opzichte van zijn werkomgeving, zichzelf en zijn collega’s.Daarnaast heeft hij, in opdracht van de schipper, ook een organiserende en controlerende rol. Dat wil zeggen dat hij de andere opvarenden vaktechnisch aanstuurt, adviseert, instrueert, begeleidt en corrigeert bij hun werkzaamheden. Met name op een kotter heeft hij ook een collectieve, coöperatieve verantwoordelijkheid waarbij hij samenwerkt met de andere opvarenden. In de kottervisserij is doorgaans minder bemanning aanwezig op het vissersschip dan in de trawlervisserij. Daarom is de functiedifferentiatie van de beroepen op een kotter kleiner dan op een trawler. Hij speelt, binnen de eigen grenzen, in op wisselende of onverwachte omstandigheden, zoals veranderende of gevaarlijke weers- of verkeersomstandigheden. Hij handelt in lijn met zijn verantwoordelijkheid en betracht daarbij de nodige zorg voor materieel, milieu, veiligheid en economisch werken.