De rol van de stuurman is uitvoerend en leidinggevend van aard. Hij heeft een zelfstandige functie in teamverband waarbij een grote mate van verantwoordelijkheid voor de veiligheid en (milieu)bescherming van de directe en indirecte omgeving wordt geëist. Hij is verantwoordelijk voor zowel een veilige navigatie als een optimaal baggerproces. Hij is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn eigen werk en moet zich daarover tegenover de kapitein/uitvoerder kunnen verantwoorden.Tijdens zijn wacht heeft hij de leiding over het schip en is hij verantwoordelijk voor het aansturen van het baggerproces en het optimaliseren van de productie. De rol en verantwoordelijkheden van de stuurman waterbouw kunnen verschillen per bedrijf. Hij kan de positie van stuurman hebben en leiding geven aan de baggermeester en pijpoperator. Het is tevens mogelijk dat hij zelf ook als baggermeester optreedt en alleen leiding geeft aan de pijpoperator. Als de stuurman waterbouw optreedt als baggermeester bedient hij zelf de bedieningssystemen van de baggerinstallatie. Anders geeft hij leiding aan de baggermeester die deze taken uitvoert.Hij speelt, binnen de eigen grenzen, in op wisselende of onverwachte omstandigheden. Hij handelt in lijn met zijn verantwoordelijkheid en betracht daarbij de nodige zorg voor materieel, milieu, veiligheid en economisch werken.Engels en Nederlands zijn de gangbare voertalen aan boord.